Na dziejową porażkę sam siebie skazuje naród, który nie dba o własną historię. Z tą myślą w czwartek, 17 października odbyło się zwiedzanie Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Ta wycieczka dla uczestników Hufca Pracy 7-28 przy Zespole Szkół nr 27 w Warszawie stanowiła kontynuację programu edukacyjno-profilaktycznego pt. „Karty historii” zaprojektowanego przez kadrę hufca z okazji 80. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej. Podczas ostatniej wojny w Cytadeli stacjonowały niemieckie oddziały SS i Wehrmachtu, jednakże historia obiektu zaczęła się dużo wcześniej. Ceglano - ziemna fortyfikacja została wzniesiona tuż po stłumieniu powstania listopadowego z rozkazu cara Mikołaja I. Po spaleniu i wyburzeniu części dzielnicy zamieszkanej głównie przez biedotę wybudowano tam obronne koszary i magazyny wojsk rosyjskich. X Pawilon Cytadeli Warszawskiej powstał w 1828 roku w ramach rozbudowy koszar z przeznaczeniem na magazyn umundurowania. Od roku 1833 rozpoczęto przystosowywanie pomieszczeń na cele więzienne i zlokalizowano centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych. W latach 1886-1918 kilkuset z nich, zwłaszcza powstańców styczniowych, stracono na stokach twierdzy, a tysiące wywieziono w głąb Rosji na katorgę bądź zesłanie syberyjskie. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Cytadelę przejęło polskie wojsko. Początkowo w X Pawilonie mieścił się wojskowy areszt, który później zamieniono na mieszkania dla wojskowych. Obecnie w X Pawilonie Cytadeli mieści się muzeum, w którym zwiedzający mogą obejrzeć zachowane pamiątki po dawnych więźniach. Należy podkreślić, że przez Cytadelę mogło się przewinąć nawet 40 tysięcy uwięzionych bojowników o wolność. Wśród nich znajdowali się m.in. Romuald Traugutt, Józef Piłsudski, Roman Dmowski czy ksiądz Piotr Ściegienny. W kilku pomieszczeniach wyeksponowano zrekonstruowane wyposażenie, ale też np. kajdany i pejcze. Oprócz tego muzeum upamiętnia również Polaków na Wschodzie, zesłanych przez władze stalinowskie w latach drugiej wojny światowej. Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej jest oddziałem Muzeum Niepodległości i jednocześnie jednym z najważniejszych miejsc polskiej martyrologii. Właśnie dlatego tak ważne było przeprowadzenie przez doświadczoną kadrę hufca tej poglądowej lekcji historii dla młodzieży, która wojnę i wrogą okupację zna na szczęście jedynie z opowiadań. Przekaz był przykry, a nawet przygnębiający, ale celem wychowawczym było uświadomienie uczestnikom wycieczki wydarzeń, które niegdyś zaistniały, lecz do których w przyszłości nigdy więcej nie wolno dopuścić. Zaduma, z którą młodzież opuszczała muzeum dowiodła, że cel ten został osiągnięty.
