Asertywnym być...

W codziennym życiu spotykają nas różne problemy i trudne sytuacje. Co możemy zrobić, by zachować własną godność, nie obrażając naszych rozmówców i samemu nie poczuć się urażonym?
Rozwiązaniem problemu staje się opanowanie umiejętności bycia asertywnym. Dzięki niej możemy otwarcie wyrażać swoje myśli, przekonania i uczucia bez negacji i lekceważenia poglądów i uczuć naszych rozmówców.

W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć kompromis bez poświęcania własnej godności i rezygnacji z uznawanych wartości. Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „nie”, bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku.

• Asertywność to zachowanie pozwalające nam konkretnie i zdecydowanie komunikować – wyrażać nasze potrzeby, chęci i uczucia innym ludziom – bez naruszania w jakikolwiek sposób ich praw
•  Asertywność to alternatywa zachowań: biernego, agresywnego i manipulatorskiego
•  Asertywność to metoda harmonijnego życia w obrębie swojego terytorium
•   AsertywNIE – czyli mówienie NIE bez lęku i poczucia winy

1. Zachowanie uległe = Ucieczka - Człowiek nie broni swoich praw, ale szanuje prawa innych
Postępuje tak ktoś, kto jest mało skuteczny, ustępuje innym, nie zawsze potrafi bronić swoich interesów, ale ustępuje innym w imię dobrej atmosfery i życzliwych relacji z ludźmi. To podporządkowanie się innym, ograniczenie praw własnych, brak wiary w siebie, ucieczka od podejmowania decyzji, obawa przed reakcją innych, poczucie krzywdy i niedowartościowanie.

2. Zachowanie agresywne = Walka - Człowiek broni swoich praw, ale nie szanuje praw innych
Reprezentuje je ktoś, kto skutecznie dąży do realizacji swoich celów, ale robi to nieżyczliwie, konfliktowo, dając odczuć drugiej osobie swoją wyższość. To groźby, wrogość, traktowanie innych ludzi jak przeciwników, łamanie cudzych praw, złość, konflikty z otoczeniem, ale także brak wiary w siebie i chęć zwrócenia uwagi na własną osobę.

3. Zachowanie asertywne = Porozumienie - Człowiek broni swoich praw i szanuje prawa innych. To pełne wyrażenie siebie w kontaktach z innymi ludźmi i umiejętność stanowienia oraz obrona własnych praw.

Jeżeli chcesz zachowywać się asertywnie:

• używaj otwarcie słów TAK i NIE;
• nie przepraszaj, jeśli nie zawiniłeś;
• nie usprawiedliwiaj się, nie tłumacz nadmiernie, natomiast jeśli chcesz być zrozumiany wyjaśniaj innym powody twojego postępowania;
• nie napadaj na rozmówcę, nie strasz go, nie poddawaj w wątpliwość wartości jego charakteru lub umysłu;
• gdy jesteś atakowany – broń się; nie pozwalaj na naruszanie twojej godności osobistej; nie pozwalaj na to, aby ktoś traktował cię w sposób raniący twoje uczucia;
• staraj się nie kłamać – masz prawo być sobą, nie wstydź się siebie nawet jeśli popełniasz błędy;
• mów jasno i wprost, o co ci chodzi;
• pytaj otwarcie, gdy czegoś nie rozumiesz;
• mów, że nie wiesz, gdy czegoś nie wiesz; mów, że nie chcesz o czymś mówić, jeśli nie chcesz o tym mówić;
• zwróć uwagę na to, by realizować swoje zamiary nie krzywdząc innych;
• przyznaj innym dokładnie takie samo prawo do asertywnego zachowania jakie przyznajesz sobie.

Przykłady zachowań asertywnych:

• potrafię poprosić kogoś o pomoc,

• protestuję nie okazując zdenerwowania i niechęci, jeśli ktoś chce decydować za mnie, nie pytając mnie o zdanie,

•  swobodnie i bez obaw wyrażam swoją opinię nawet wtedy, gdy wiem, że nie jest ona popularna,

• potrafię przyjąć zasłużoną krytykę,

• w odpowiednich sytuacjach walczę o swoje interesy

Należy zapamiętać, że ASERTYWNOŚĆ to umiejętność, a nie etykieta, którą można przykleić ludziom.

To zachowanie, a nie ludzi możemy określać jako asertywne.

Autor tekstu: Elżbieta Małecka, doradca zawodowy MCIZ w Radomiu